نورپردازی شهری، اهمیت و نکات کلیدی در اجرای آن

نورپردازی شهری از جمله عناصر تأثیرگذار و کلیدی در طراحی فضای شهریِ امروزی محسوب می‌شود که در جلوه بصری و کیفی عناصر بسیار مؤثر است. امروزه با توجه به تغییر ساختار زندگی جوامع و جریان بخش بزرگی از فعالیتها و کارکردهای محیطهای انسانی در ساعات شبانه، استفاده از نور مصنوعی در غیاب نور طبیعی روز، امری اجتناب‌ناپذیر است.

به عبارتی می‌توان گفت تاکنون سیمای شهری و هر آنچه در ارتباط با آن است با احتساب روشنایی روز و در محدوده زمانی تابش نور خورشید حضور خود را برای جهانیان عیان می کرده است، به عبارتی نور خورشید مانند ظرفی است که محتوای درون خود را شکل و شخصیت می بخشد. اما چهره شهر در شب نیز در هویت و جذابیت شهر بسیار اهمیت دارد. می توان گفت نورپردازی شهری تعریف کننده هویت شهر است و نبود نور مناسب و تاریکی های زیاد عوارضی مثل افزایش حوادث، تصادفات، جرایم و البته به خطر افتادن امنیت شهری را به همراه خواهد داشت.

البته که انسان برای جهت یابی، تأمین امنیت و انجام امور روزمره نیازمند روشن کردن فضاست، اما موضوع مورد توجه آن است که در قرن 21، نورپردازی نقشی فراتر از برطرف کردن چنین نیازهای اولیه ای را بر عهده دارد. به عبارتی باید گفت نورپردازی یک فن، علم و هنر است و با آنچه روشن کردن برای دیده شدن تعریف می شود، فاصله زیادی گرفته است.

اهمیت نورپردازی شهری

همانطور که از نام آن مطرح می شود، نورپردازی شهری به طراحی روشنایی مصنوعی برای همه عناصر در محیط شهری اشاره دارد .قبلاً، نورپردازی شهری در درجه اول برای چهار هدف اصلی ارائه شد، که عبارت بودند از: ایمنی عناصرشهری، امنیت ساکنان شهر، زیبایی محیط و رونق اقتصادی کشور، که از توانایی نور برای حمایت از فعالیت های شب و زیبا نمودن آن به کار گرفته می شود. از چهار جنبه های فوق، نورپردازی برای ایمنی”حصول اطمینان ازسطح مناسب نورپردازی است تا شرایط کاری ایمن را فراهم کند.

سه لایه نورپردازی شهری

اساسا در حوزه شهری وقتی صحبت از فضای شهری و نورپردازی می شود سه لایه مطرح هستند:

• تمرکز بر روی پیش نیازهای پایه ای و مهم نورپردازی جهت تأمین امنیت

اولین لایه و نکته بسیار مهم در نورپردازی شهری بر روی پیش نیازهای حساس و مهم نورپردازی مثل تأمین امنیت عابرین و رانندگان تمرکز دارد. مثل چراغ های خیابانی که شامل نورپردازی خیابان ها و بزرگراه ها هستند که هم به آنها برای ادامه مسیر کمک می کنند و هم امنیت را تأمین می سازند.

• نورپردازی زیرساخت ها

دومین لایه، نورپردازی زیر ساخت هاست تا عابرین بتوانند زمانی که در محیط شهری هستند به خوبی از زمان تفریح و استراحت خود لذت ببرند. بر همین اساس در این لایه از نورپردازی، تجهیزات و چراغ ها در محیط هایی مثل معابر، پارک ها، میادین و سایر مکان های عمومی مشابه نصب می شوند.

• نورپردازی دکوراتیو

سومین لایه مربوط به نورپردازی دکوراتیو است که مربوط به ویژگی های معماری محیط شهری است تا زیبایی آنها دو چندان شود. به عنوان نورپردازی نمای ساختمان ها، نورپردازی مجسمه های شهری، پل ها و غیره در این دسته قرار می گیرند.

مکان های مختلف نورپردازی شهری

نورپردازی فضای شهری در مکان های مختلف قابل اجراست و شهرداری ها و حتی افراد مختلف و صاحبان کسب و کارها می توانند از آنها استفاده کنند. براساس مکانی که تجهیزات نورپردازی در سطح شهر می توانند نصب شوند انواع نورپردازی شهری شکل می گیرند که عبارتند از:

• نورپردازی در پارک های شهری

پارک ها به عنوان یکی از مکان های اصلی برای تفریح و شادی مردم باید همواره نورپردازی خاص با تجهیزات مناسب داشته باشند. نورپردازی فضای سبز شهری که مهمترین و شاخص ترین آن پارک ها هستند نیازمند توجه به سه فاکتور بسیار مهم یعنی رنگ نور و دمای نور و شدت نور است. مثلا اگر مجسمه ای وجود دارد نور متمرکز مناسبتر است. یا مثلا نورپردازی در پای درختان به سمت بالا، نورپردازی در قسمت های معابر و غیره نمونه ای از ایده هایی است که امروزه در حال اجرا هستند.

• نورپردازی فضای سبز شهری

سایر بخش هایی که در نورپردازی فضای سبز شهری قرار می گیرند مثل زمین های بازی، فضاهایی که با چمن و پوشش گیاهی مختلف هستند، محل های نشیمن عمومی و خانوادگی و غیره که جای زیادی برای مانور دادن و ایده پردازی دارند. مثلا با خرید چراغ های چمنی جلوه این قسمت ها دو چندان می شود مخصوصا اگر از رنگ خاصی هم استفاده شده باشد. بنابراین اگر دقت کنید نورپردازی فضای سبز شهری فقط برای ایجاد حالت بصری بهتر نیست بلکه جنبه زیباسازی هم دارد.

• نورپردازی اتوبان های شهری

نورپردازی محیط شهری چه در داخل و خارج از آن شامل نورپردازی خیابان های اصلی و فرعی، بزرگراه و اتوبان ها هستند. در نورپردازی این بخش ها توجه به کیفیت و CRI نور اهمیت بسیار بالایی دارد. از طرفی چون این نوع چراغ ها باید به شکل شبانه روزی روشن باشند، کم مصرف بودن لامپ های مورد استفاده هم درجه اهمیت فوق العاده ای دارد به همین دلیل استفاده از چراغ های خیابانی ال ای دی که با فناوری SDM تولید می شوند بسیار مورد توجه قرار گرفته است.

• نورپردازی معابر شهری

نورپردازی معابر و گذرگاه های شهری چه در خیابان ها، کوچه ها و حتی معابری که در سطح پارک ها وجود دارد هم برای تأمین امنیت انجام می شود و هم برای زیباسازی و بولد ساختن قسمت های مهم یا بخش های تزیینی نظیر مجسمه هاست. به همین دلیل هم به نوع چراغ ها و مدرن بودن آنها باید توجه داشت و هم به شیوه و روش نوین نورپردازی. گاهی اوقات در معابر درون شهری، شاهد وجود آب نماهای سنگی هستیم که باید نسبت به اصول نورپردازی آبنماهای سنگی هم تسلط کامل داشت که در مطلبی جداگانه به طور کامل توضیح داده ایم.

• نورپردازی خیابان های اصلی

برای نورپردازی خیابان های اصلی از تیرهای چراغ برق در کناره یا بین دو لاین رفت و برگشت استفاده می کنند. امروزه برای زیباسازی چراغ های خیابانی از ستاره های نورانی و لامپ های مختلف استفاده می کنند تا به خوبی آذین بندی شوند. طرح های گوناگون و شکل های مختلف نورپردازی باعث می شود تا فرم خشک و بی روح چراغ های خیابانی از بین برود و چشم عابرین از دیدن آنها لذت ببرد.

• نورپردازی گارد ریل

یکی از مهمترین قسمت های نورپردازی شهری مربوط به گارد ریل ها و حاشیه جاده هاست مخصوصا در جاده های قدیمی که بیشتر تصادفات را تشکیل می دهند. امروزه در استانداردسازی جاده ها، محل نصب برای چراغ های خیابانی و پروژکتورها وجود دارد.

• نورپردازی پل ها

نورپردازی بخش بیرونی و بدنه پل ها شاید چندان واجب و ضروری بنظر نرسد اما قطعا در زیباسازی و ساخت نماد شهری بسیار تأثیرگذار است. در همین راستا می توان به پل های معلق در شهرهای ایران یا پل طبیعت در تهران اشاره کنیم که چه جلوه زیبایی در شب پیدا کرده اند.

• نورپردازی نمای ساختمان

نورپردازی نمای ساختمان های تجاری، اداری و مسکونی و حتی برج ها نیز بخش قابل توجهی از پروژه های نورپردازی شهری را شامل می شوند و در دستور کار شهرداری ها قرار دارد. برای آشنایی بیشتر با انواع نورپردازی نمای ساختمان و چراغ های مورد استفاده برای آن توصیه می کنیم حتما مقاله ای که در این خصوص نگارش کرده ایم را مطالعه کنید